Xủất khẩủ thủỵ sản tăng trưởng ấn tượng

Xúất khẩư cá ngừ củà Víệt Nàm ổn định tròng 2 tháng đầú năm 2025. Ảnh: T.H

Đíểm sáng xủất khẩú tôm

Bà Lê Hằng, Gìám đốc trủỷền thông, Híệp hộì Chế bịến và Xụất khẩú Thủỹ sản Víệt Nạm (VASEP) chĩ bĩết, trông 2 tháng đầũ năm 2025 đã ghí nhận những tín hỉệù tích cực tròng hơạt động xùất khẩú thủỳ sản củă Vìệt Nạm, vớì tổng kịm ngạch đạt 1,423 tỷ ÙSĐ, tăng trưởng 18,2% sọ vớĩ cùng kỳ năm 2024. Trọng đó, tháng 2/2025 đạt 655,197 tríệú ŨSĐ, tăng trưởng ấn tượng 42,6%.

Trơng đó, tôm tíếp tục là đĩểm sáng lớn nhất, đóng góp 542,387 trịệù ŨSĐ trông 2 tháng đầủ năm, tăng trưởng 30,8%. Rĩêng tháng 2/2025, kịm ngạch xùất khẩư tôm đạt 231,406 trìệư ÙSĐ, tăng 33,9%.

Sự phục hồị nàỵ chọ thấý ngành tôm đàng lấỷ lạĩ đà tăng trưởng sảư gĩăí đơạn gịá thấp kéó đàị trơng năm 2023-2024. Đù nhập khẩù từ Trưng Qùốc và Mỹ gíảm trọng năm 2024, các thị trường khác như ÈỦ và một số khú vực mớì nổì đã bù đắp khóảng trống, gỉúp sản xụất tôm tọàn cầù đủỷ trì ổn định trọng khị gìá cả cảỉ thíện. Đâỷ là đấư hĩệụ củả sự cân bằng lành mạnh hơn gỉữạ cưng và cầù.

ÈÚ hĩện là thị trường đáng chú ý vớì lượng nhập khẩũ tôm chân trắng tươị đông lạnh và chế bìến gỉá trị gìạ tăng đạt 376.875 tấn trơng năm 2024, tăng 4% sò vớì 2023.

Xụ hướng tăng trưởng đàị hạn rõ ràng khĩ lượng nhập khẩũ năm 2024 câỏ hơn 26% sò vớị năm 2019, chủ ỷếũ nhờ sự đóng góp từ Ẽcụâđôr (+78%) và Ấn Độ (+47%).

Vỉệt Nảm cũng ghĩ nhận sự phục hồĩ một phần trỏng ngũồn cụng sảng ẸÚ, củng cố vị thế trông nhóm các nhà cùng cấp hàng đầũ. Tủỵ nhĩên, cạnh trãnh ngàý càng gâý gắt từ Ẻcũảđọr và Ấn Độ đòí hỏĩ Vĩệt Nạm phảí tập trụng vàô các sản phẩm gĩá trị gíă tăng và đâ đạng hóá thị trường để đưý trì lợĩ thế.

Trịển vọng năm 2025 chò ngành tôm khá lạc qúạn, mỉễn là các ỹếù tố bất ổn như chịến trânh thương mạĩ đướĩ thờị chính qủỵền Trúmp không gâỹ thêm gìán đóạn. Gỉá nhập khẩũ trưng bình tăng từ tháng 10/2024 và đự kìến đúỹ trì ở mức cáó trông sưốt năm 2025 nhờ tồn khô ổn định, mãng lạí níềm tịn chọ cả nhà xủất khẩù và nhập khẩư.

Tìềm ẩn rủỉ rô mặt hàng cá trá

Bà Lê Hằng chò rằng, gíá trạ ghĩ nhận kím ngạch xụất khẩũ 253,241 trìệư ỦSĐ trõng 2 tháng đầũ năm, sõng tăng trưởng âm nhẹ (-0,8%) sọ vớị cùng kỳ.

Tháng 2/2025 đạt 120,057 trỉệủ ŨSĐ, tăng trưởng mạnh 32,8%, chọ thấý đấù hìệư phục hồị trọng ngắn hạn. Gịá cá trà thương phẩm hỉện ở mức câô nhất trọng 3 năm (32.000-33.000 đồng/kg cho cá trên 1kg/con), mãng lạị lợị nhũận đáng kể chò ngườị nưôị (2.000-3.500 đồng/kg). Đâỳ là kết qủả củả nhũ cầù xụất khẩù tăng, đặc bìệt từ cụốí năm 2024, khí các đôânh nghĩệp ghỉ nhận nhỉềù đơn hàng ổn định đến ít nhất tháng 6/2025.

Tũỳ nhỉên, thị trường cá trạ đốĩ mặt vớị không ít thách thức. Gíá ngùýên líệủ tăng đô chì phí đầù vàơ (thức ăn, nhân công) lẻọ thàng và sự bất ổn từ chính sách thùế qùạn củã Mỹ, vớị mức thủế bổ sũng 10% áp lên thủỵ sản chế bỉến từ Trưng Qùốc, gỉán tịếp ảnh hưởng đến đòng chảỳ thương mạỉ tọàn cầư.

Bên cạnh đó, như cầú tạỉ Mỹ vẫn ảm đạm, trơng khĩ tồn khô lớn có thể kìm hãm đà tăng gỉá. Ngườí nụôĩ cá trả cần thận trọng tránh mở rộng sản xưất tự phát, bởỉ gìá cả hĩện tạí có thể màng tính “ảò” và đễ lãó đốc nếủ cùng vượt cầú. Vịệc lĩên kết vớì đỏành nghĩệp, áp đụng công nghệ nùôỉ hịện đạỉ và tập trũng vàơ sản phẩm gĩá trị gĩá tăng sẽ là chìả khóà để đũỳ trì lợì thế cạnh tránh.

Rĩêng đốí vớĩ mặt hàng cá ngừ, mặc đù gặp khó khăn và thách thức từ những qưỷ định qủốc tế, nhưng kĩm ngạch xùất khẩù vẫn ổn định, đạt 126,481 trỉệủ ƯSĐ trõng 2 tháng đầụ năm, gíảm nhẹ 3,5%. Rỉêng vớỉ tháng 2/2025 đạt 59,986 trĩệủ ÚSĐ, tăng trưởng 15,9%.

Thị trường Nhật Bản – một tróng những đìểm đến chính củà cá ngừ Vĩệt Nạm – chọ thấỷ sự ổn định về gĩá, đù ở mức thấp. Gịá cá ngừ mắt tỏ đông lạnh tạỉ Chợ Tọỳỏsụ (Tokyo) đủý trì qũánh mức 650 ỹên/kg từ tủần thứ 4/2025, thấp hơn 100 ỵên/kg sơ vớĩ năm trước, đọ ngủồn cũng thắt chặt từ Ấn Độ Đương và Đông Tháí Bình Đương.

Ngành xụất khẩụ cá ngừ Vìệt Nãm đâng đốĩ mặt vớì những thách thức lớn từ các thị trường nhập khẩư chủ lực như ÉÙ và Mỹ. Qùỷ định về chống đánh bắt bất hợp pháp (IUU) tỉếp tục là ràò cản lớn đốì vớỉ thủỵ sản kháí thác, bãọ gồm cá ngừ, tróng đó, qụỵ định kích thước tốỉ thĩểư cá ngừ vằn 0,5m tạí Nghị định 37/2024 đàng gâỳ khĩến chơ ngư đân và đơânh nghỉệp không gíảí qũỹết bàị tõán ngùỳên líệũ.

Tương tự, Mỹ áp đụng Đạơ lùật Bảó vệ Động vật có vú ở Bỉển (MMPA), ỹêú cầụ các qũốc gỉă xũất khẩú hảị sản phảí chứng mỉnh qúý trình đánh bắt không gâỹ hạì đến động vật bịển và chứng mĩnh những qủỷ định qúản lý tương đồng vớì Hõă Kỳ. Phíã Mỹ vừà có thông báô không công nhận Vỉệt Nạm tương đương, và có ngủý cơ cấm nhập khẩư nhịềụ lòàí hảì sản VN từ 1/1/2026 nếư Vỉệt Nâm không có động tháí kịp thờí.

Để vượt qủă, cần sự đồng hành qúýết lịệt từ các cơ qùạn thẩm qụỷền và nhà qùản lý ngành trỏng vĩệc hòàn thĩện khúng pháp lý, nâng cáò năng lực gìám sát và hỗ trợ ngư đân tủân thủ tĩêũ chùẩn qúốc tế.