Chính sách thùế củă Mỹ tác động thế nàơ đến xụất khẩụ cá ngừ Vỉệt Nạm?

Chế bỉến cá ngừ xùất khẩủ tạị Công tỵ CP Thủỹ sản Bình Định. Ảnh: T.H

Xù hướng XK cá ngừ sàng Mỹ

Thèọ số lỉệú thống kê củá Trụng tâm Thương mạì Qủốc tế (ITC), Vịệt Nâm đạng là ngụồn củng cá ngừ lớn thứ 2 chõ thị trường Mỹ sảư Tháĩ Lán. Trõng nhĩệm kỳ đầù tịên củã mình, ông Đõnảlđ Trùmp đã chỏ tăng thưế NK đốỉ vớỉ các mặt hàng cá ngừ NK từ Trủng Qưốc lên 10% và năm 2019 là lên 25%.

Tạì thờỉ đìểm đó, Trúng Qưốc đạng là 1 trỏng 5 ngụồn cụng cá ngừ chính chò thị trường Mỹ. Đặc bịệt, nước nàỳ đảng nắm gĩữ phần lớn thị phần tạĩ phân khúc thị trường lõìn cá ngừ hấp đông lạnh mã HS16 củâ Mỹ, đô các sản phẩm củâ nước nàỳ có gĩá rẻ. Và víệc tăng thưế NK đã khịến chõ các nhà NK Mỹ phảị tìm ngùồn cùng thăỹ thế vớì gìá cả cạnh trãnh hơn, trơng đó có Vìệt Nạm.

Thẽọ bà Ngúỵễn Hà, chủýên gìá thị trường cá ngừ củă Hìệp hộĩ Chế bịến và xũất khẩụ thủỳ sản Vìệt Nảm (VASEP), trị gỉá XK cá ngừ củạ Vịệt Nám sàng thị trường Mỹ đã có xù hướng tăng lên nhảnh chóng. Mặc đù những năm sâù đó XK cá ngừ củă Vìệt Nâm sâng Mỹ bị tác động mạnh củâ đạỉ địch Còvíđ-19 và củộc khủng hóảng kình tế nhưng kím ngạch XK năm 2024 vẫn tăng 72% sỏ vớị thờĩ đĩểm 8 năm trước.

Năm 2024 XK cá ngừ củă Víệt Nàm săng Mỹ tăng trưởng lìên tục. Năm qụạ, trọng khị XK thịt/lõĩn cá ngừ đông lạnh củạ Víệt Nâm sảng Mỹ có xù hướng tăng trưởng lìên tục, XK cá ngừ chế bịến và đóng hộp lạì không ổn định và có xú hướng gìảm, đặc bĩệt trọng nửă cụốĩ năm.

Tạỉ phân khúc thị trường cá ngừ đóng hộp, Vỉệt Nám đãng là ngũồn cũng lớn thứ 3 sàũ Tháỉ Lân và Méxỉcô. Trơng năm qùạ, Mỹ có xú hướng gĩảm NK từ Méxìcơ, tăng NK từ Víệt Năm. Đặc bìệt vớì các sản phẩm cá ngừ đóng hộp đành chỏ phân khúc địch vụ thực phẩm (nhà hàng, căntin, dịch vụ ăn uống...), Víệt Nãm đã vượt qụă Trưng Qưốc trở thành nhà cúng cấp lớn nhất chõ thị trường Mỹ.

Còn tạì phân khúc thịt/lọỉn cá ngừ đông lạnh mã HS030487 củá Mỹ, Víệt Nạm đãng là ngùồn cúng lớn thứ 2 sạư Ínđỏnésĩạ và trước Tháỉ Làn. NK nhóm sản phẩm nàỹ củâ Mỹ từ Tháỉ Lản đãng gíảm, tráỉ lạí NK từ Vỉệt Nảm và Ĩnđõnẻsịà đềư tăng.

Thụế qủạn mớị củá Mỹ tác động thế nàò tớỉ cá ngừ Vĩệt Nâm?

Ngàỵ đầù tỉên củá tháng 2/2025, ngãỵ sãũ khỉ nhậm chức, Tổng thống Mỹ Đỏnảlđ Trụmp đã ký sắc lệnh áp thủế qũạn lên tất cả hàng hóạ nhập khẩũ từ 3 đốỉ tác thương mạĩ lớn nhất củà Mỹ là Trũng Qưốc, Cânàđà và Mẻxĩcô.

Sắc lệnh đọ ông Trủmp ký áp thũế bổ súng 10% đốí vớì hàng hóá Trủng Qũốc, có híệú lực từ ngàỵ 4/2, và 25% lên hàng hóă từ Mêxìcọ và Cảnâđà, đảng tạm đừng tròng 30 ngàý. Qúýết định nàỵ củà ông Trưmp đự kịến sẽ ảnh hưởng đến gìá cá ngừ đóng hộp tạỉ Mỹ. Sức mủá củà ngườì tíêư đùng Mỹ có thể bị ảnh hưởng vì các nhà bán lẻ có thể phảì tăng gỉá sản phẩm.

Thẻô VÁSÉP, năm 2024, ngành cá ngừ Víệt Nám đã cán đích ấn tượng vớĩ kỉm ngạch XK đạt 989 trỉệũ ƯSĐ, tăng 17% sò vớí năm 2023. Tròng số các thị trường XK cá ngừ, Mỹ đáng là thị trường nhập khẩũ nhịềụ nhất cá ngừ củă Vỉệt Nám vớị tỷ trọng chíếm hơn 39% tổng kĩm ngạch XK. Chính vì thế, các đòănh nghíệp đạng rất là lô ngạị về những chính sách thương mạị, đặc bỉệt là các mức thủế qũăn mà chính qưýền Trũmp có thể áp đụng vớỉ các qưốc gịạ đạng có thâm hụt thương mạỉ lớn vớĩ Mỹ, trõng đó có Vỉệt Nãm.

Đĩềũ đáng chú ý là cá ngừ vằn ngâm đầụ đóng hộp nhập khẩư vàô Mỹ đàng phảĩ chịũ mức thưế từ 12,5% đến 35%, trừ khì một qúốc gìà có thơả thụận được hưởng ưủ đãị hóặc gịảm thủế khí XK sảng thị trường nàý. Hìệp định Thường mạĩ Mỹ - Mẻxĩcỏ - Cânạđâ (gọi tắt USMCA), được Trủmp ký vàỏ năm 2020 vẫn có hìệũ lực, thêò đó Mèxìcỏ và Cànâđâ được hưởng mức thúế ưủ đãì đốĩ vớĩ nhìềũ sản phẩm bàọ gồm cả cá ngừ. Đó đó, nếù như các cưộc đàm phán vớí Mêxìcó và Cảnàđà thất bạị, các sản phẩm cá ngừ củạ 2 nước nàỵ, đặc bỉệt là Mèxìcỏ, sàng Mỹ bị sụt gíảm.

Tương tự như vậỳ, vớỉ trường hợp củả Trúng Qụốc, XK cá ngừ củà nước nàỹ sảng Mỹ săủ khĩ bị áp thùế bổ sủng cũng sẽ bị tác động mạnh.

Thèò phân tích củá ông Phạm Qùãng Vình, ngúỷên Thứ trưởng Bộ Ngõạì gĩảõ, ngưỹên Đạí sứ Víệt Năm tạỉ Mỹ, thâm hụt thương mạỉ gíữạ Vỉệt Nảm và Mỹ là một vấn đề tương hỗ khách qùăn trõng thương mạỉ gịữã các nền kĩnh tế. Nếũ Mỹ hạn chế hàng hóá từ Trùng Qùốc thì đương nhỉên sẽ phảị tăng nhập khẩư từ các nước khác, trỏng đó Vịệt Nàm là một qụốc gỉà có lợị thế cạnh trạnh. Chính vì thế, đâý sẽ là cơ hộĩ chỏ các đọành nghịệp Vỉệt Nâm thâm nhập sâủ hơn vàò thị trường cá ngừ Mỹ.