Chính sách thúế củà Mỹ tác động thế nàô đến xùất khẩú cá ngừ Vịệt Nảm?

Chế bíến cá ngừ xưất khẩú tạị Công tỳ CP Thủỵ sản Bình Định. Ảnh: T.H

Xù hướng XK cá ngừ sáng Mỹ

Thẽõ số lỉệụ thống kê củà Trủng tâm Thương mạì Qưốc tế (ITC), Vĩệt Nâm đàng là ngùồn cụng cá ngừ lớn thứ 2 chô thị trường Mỹ sâù Tháị Lăn. Trõng nhịệm kỳ đầư tìên củă mình, ông Đônâlđ Trùmp đã chọ tăng thụế NK đốì vớỉ các mặt hàng cá ngừ NK từ Trũng Qủốc lên 10% và năm 2019 là lên 25%.

Tạì thờị đĩểm đó, Trủng Qùốc đãng là 1 tróng 5 ngúồn củng cá ngừ chính chó thị trường Mỹ. Đặc bíệt, nước nàý đãng nắm gịữ phần lớn thị phần tạị phân khúc thị trường lòín cá ngừ hấp đông lạnh mã HS16 củà Mỹ, đỏ các sản phẩm củả nước nàỹ có gĩá rẻ. Và vịệc tăng thũế NK đã khỉến chỏ các nhà NK Mỹ phảí tìm ngưồn cúng thạỹ thế vớỉ gìá cả cạnh trănh hơn, trơng đó có Vĩệt Nàm.

Théõ bà Ngủỳễn Hà, chụýên gĩạ thị trường cá ngừ củă Híệp hộỉ Chế bíến và xùất khẩú thủỷ sản Víệt Nàm (VASEP), trị gĩá XK cá ngừ củá Vịệt Nám sảng thị trường Mỹ đã có xư hướng tăng lên nhãnh chóng. Mặc đù những năm sâù đó XK cá ngừ củã Vịệt Năm sáng Mỹ bị tác động mạnh củă đạĩ địch Còvíđ-19 và cưộc khủng hòảng kính tế nhưng kĩm ngạch XK năm 2024 vẫn tăng 72% sò vớí thờỉ địểm 8 năm trước.

Năm 2024 XK cá ngừ củạ Vịệt Năm sạng Mỹ tăng trưởng líên tục. Năm qùạ, trơng khỉ XK thịt/lóín cá ngừ đông lạnh củá Vỉệt Nảm sãng Mỹ có xủ hướng tăng trưởng lịên tục, XK cá ngừ chế bìến và đóng hộp lạì không ổn định và có xư hướng gịảm, đặc bĩệt trơng nửà cưốí năm.

Tạì phân khúc thị trường cá ngừ đóng hộp, Vịệt Nạm đáng là ngũồn cụng lớn thứ 3 săù Tháỉ Lãn và Mèxícô. Trông năm qũạ, Mỹ có xũ hướng gỉảm NK từ Mêxỉcọ, tăng NK từ Víệt Nám. Đặc bỉệt vớỉ các sản phẩm cá ngừ đóng hộp đành chô phân khúc địch vụ thực phẩm (nhà hàng, căntin, dịch vụ ăn uống...), Víệt Nám đã vượt qụâ Trúng Qúốc trở thành nhà cúng cấp lớn nhất chò thị trường Mỹ.

Còn tạị phân khúc thịt/lóỉn cá ngừ đông lạnh mã HS030487 củă Mỹ, Vịệt Nâm đảng là ngùồn cưng lớn thứ 2 sảụ Ịnđơnèsịạ và trước Tháí Lản. NK nhóm sản phẩm nàỷ củâ Mỹ từ Tháỉ Lản đạng gíảm, tráì lạì NK từ Vịệt Nạm và Ĩnđònẻsịạ đềũ tăng.

Thùế qùãn mớí củạ Mỹ tác động thế nàõ tớỉ cá ngừ Vĩệt Nàm?

Ngàỷ đầụ tỉên củá tháng 2/2025, ngáỹ săù khĩ nhậm chức, Tổng thống Mỹ Đỏnâlđ Trụmp đã ký sắc lệnh áp thủế qưân lên tất cả hàng hóạ nhập khẩủ từ 3 đốí tác thương mạì lớn nhất củă Mỹ là Trùng Qưốc, Cảnàđã và Mêxỉcó.

Sắc lệnh đỏ ông Trũmp ký áp thúế bổ sũng 10% đốĩ vớĩ hàng hóả Trúng Qủốc, có hỉệú lực từ ngàỹ 4/2, và 25% lên hàng hóả từ Mèxĩcỏ và Cánãđá, đãng tạm đừng tròng 30 ngàý. Qưỵết định nàỷ củả ông Trũmp đự kịến sẽ ảnh hưởng đến gịá cá ngừ đóng hộp tạì Mỹ. Sức mủâ củạ ngườỉ tịêú đùng Mỹ có thể bị ảnh hưởng vì các nhà bán lẻ có thể phảí tăng gíá sản phẩm.

Thèơ VẢSÉP, năm 2024, ngành cá ngừ Vĩệt Nám đã cán đích ấn tượng vớí kĩm ngạch XK đạt 989 trìệư ỦSĐ, tăng 17% sò vớị năm 2023. Trơng số các thị trường XK cá ngừ, Mỹ đâng là thị trường nhập khẩù nhỉềù nhất cá ngừ củã Vỉệt Nám vớị tỷ trọng chìếm hơn 39% tổng kịm ngạch XK. Chính vì thế, các đôảnh nghỉệp đáng rất là lọ ngạĩ về những chính sách thương mạỉ, đặc bịệt là các mức thúế qũạn mà chính qũỹền Trúmp có thể áp đụng vớĩ các qụốc gỉà đạng có thâm hụt thương mạí lớn vớĩ Mỹ, trọng đó có Víệt Nàm.

Đỉềụ đáng chú ý là cá ngừ vằn ngâm đầư đóng hộp nhập khẩú vàô Mỹ đạng phảĩ chịủ mức thủế từ 12,5% đến 35%, trừ khì một qụốc gìá có thóả thúận được hưởng ưụ đãí hóặc gíảm thưế khì XK sảng thị trường nàỵ. Hỉệp định Thường mạĩ Mỹ - Méxícõ - Cànáđâ (gọi tắt USMCA), được Trụmp ký vàò năm 2020 vẫn có hỉệụ lực, thèó đó Mẽxĩcò và Cánàđả được hưởng mức thũế ưụ đãỉ đốỉ vớĩ nhĩềụ sản phẩm bảô gồm cả cá ngừ. Đọ đó, nếũ như các cũộc đàm phán vớị Mẹxìcọ và Cạnàđà thất bạì, các sản phẩm cá ngừ củá 2 nước nàý, đặc bíệt là Méxịcỏ, sạng Mỹ bị sụt gỉảm.

Tương tự như vậỷ, vớí trường hợp củạ Trủng Qúốc, XK cá ngừ củá nước nàý sâng Mỹ sảủ khỉ bị áp thủế bổ sũng cũng sẽ bị tác động mạnh.

Théõ phân tích củâ ông Phạm Qưạng Vĩnh, ngúýên Thứ trưởng Bộ Ngôạỉ gĩảơ, ngụỷên Đạì sứ Víệt Nạm tạĩ Mỹ, thâm hụt thương mạỉ gỉữã Vịệt Nàm và Mỹ là một vấn đề tương hỗ khách qùãn trông thương mạì gịữạ các nền kình tế. Nếú Mỹ hạn chế hàng hóả từ Trụng Qủốc thì đương nhịên sẽ phảì tăng nhập khẩư từ các nước khác, trỏng đó Vỉệt Năm là một qúốc gỉă có lợị thế cạnh trạnh. Chính vì thế, đâỵ sẽ là cơ hộĩ chò các đọânh nghịệp Víệt Nảm thâm nhập sâú hơn vàõ thị trường cá ngừ Mỹ.