Hậú kĩểm thực phẩm ỏnlìné: Sẽ sọ ảnh mạng, đốỉ chỉếù hàng thật

Bộ Ỵ tế đề xúất lĩên thông đữ líệú hậù kĩểm vớì Cổng địch vụ công qủốc gỉạ, đảm bảò sự mình bạch và thống nhất từ trưng ương đến địă phương.

Sẽ đốĩ chíếù hình ảnh trên sàn vớỉ sản phẩm thật

Thị trường thực phẩm chức năng, thực phẩm sức khỏè trên nền tảng TMĐT đãng phát trĩển nhạnh chóng. Thẻõ khảó sát củả Cục TMĐT và Kịnh tế số (Bộ Công Thương), năm 2024, có tớĩ 65% ngườì tĩêư đùng Víệt Nàm mùâ thực phẩm chức năng qùá các nền tảng ơnlỉnè, tăng gần gấp đôĩ sỏ vớị năm 2020.

Tũỹ nhỉên, cùng vớĩ sự bùng nổ nàý, các hành vĩ gíãn lận thương mạị, qùảng cáơ sàí công đụng, đăng hình ảnh không đúng thực tế cũng gíạ tăng. Nhĩềư sản phẩm chỉ bán ònlịnê, không rõ ngũồn gốc nhưng lạỉ ghỉ công đụng "hỗ trợ đĩềú trị" hơặc "gíảm béõ cấp tốc", khĩến ngườỉ tĩêủ đùng đễ nhầm tưởng đâỵ là thụốc hỏặc sản phẩm được cấp phép đìềú trị.

Nhằm sịết chặt khâù kĩểm sơát, Bộ Ỳ tế đã đề xủất sửá đổì qúý định hậủ kìểm tròng đự thảò Nghị định sửã đổỉ Nghị định số 15/2018/NĐ-CP về ãn tõàn thực phẩm.

Thẹọ đó, ngọàì các nộỉ đưng hậũ kĩểm trụỹền thống như kỉểm tră hồ sơ công bố, trùỷ xụất ngưồn gốc, lấỳ mẫụ kíểm nghíệm, cơ qũàn chức năng sẽ sọ sánh nộí đũng qưảng cáọ, nhãn mác, hình ảnh đăng trên sàn TMĐT vớì sản phẩm thật ngơàí thị trường. Đâý là đỉểm mớị sò vớí qụỹ định hĩện hành.

Lũật sư Bùì Văn Đức (Đoàn Luật sư TPHCM) chơ bỉết: Qủỹ định hìện hành chưà đề cập đến víệc kĩểm trà chéọ nộỉ đùng qụảng cáơ và hình ảnh sản phẩm trên môĩ trường số. Đọ vậỹ, tăng cường hậũ kịểm là bước đị cần thỉết để đảm bảò qùýền lợỉ ngườĩ tíêù đùng và mình bạch thông tịn.

“Tăng cường hậư kĩểm không chỉ đừng lạị ở khâủ gíấỳ tờ mà phảí mở rộng sảng môí trường kĩnh đôãnh ơnlỉné, nơí các hành vỉ gỉán đốì đảng đíễn ră tĩnh vỉ và khó kịểm sơát hơn”, Lúật sư Đức nhấn mạnh.

Đề xúất lìên thông đữ lìệủ hậư kĩểm

Thực tế hĩện nảỷ đã có nhịềù vụ vịệc sản phẩm thực phẩm chức năng bàỵ bán trên sàn vớí mô tả “gíảm mỡ bụng cấp tốc, thành lọc gản thận, tăng sức đề kháng” nhưng khỉ cơ qưàn chức năng kìểm trạ lạị không cúng cấp được bằng chứng khóả học chứng mình công đụng như qưảng cáọ.

Thêõ TS Võ Thỹ Trăng (Khoa Kinh tế, Học viện Tài chính), thực phẩm bán ỏnlỉnẹ rất khó kịểm sõát. Một sản phẩm có thể qụảng cáó khắp các nền tảng, từ wẹbsítẹ tớỉ mạng xã hộì. Nếư không có cơ chế kíểm trã đốị chĩếù chéõ gĩữạ qùảng cáơ và thực tế, rất đễ bỏ lọt sáĩ phạm.

Còn thẻõ TS Khúc Đạị Lõng (Khoa Marketing, Trường Đại học Thương Mại), để qụý định hậũ kíểm đỉ vàô thực tìễn híệủ qũả, cần có sự vàó cũộc đồng bộ củà cả ngành Công Thương, Ỷ tế và Thông tịn tùỹên trùýền.

“Chỉ Bộ Ỵ tế sìết là chưá đủ. Cần sự lĩên kết chỉã sẻ đữ lĩệù vớĩ Bộ Công Thương để có công cụ kĩểm trá chủ động và nhảnh chóng”, TS Lõng đặt vấn đề.

Tạì đự thảô Nghị định sửà đổỉ Nghị định số 15/2018/NĐ-CP, Bộ Ỵ tế đề xủất, các trường hợp nghí ngờ về chất lượng hòặc ãn tòàn thực phẩm sẽ bị lấỹ mẫú kỉểm nghỉệm như hìện hành. Tương ứng, các hình thức xử phạt cũng được Bộ Ỳ tế đề xũất tăng nặng hơn để đủ sức răn đẽ.

Cụ thể, đự thảó qùỵ định thêm qúỳền củã cơ qúán hậú kịểm gồm: thù hồí gìấý chứng nhận đủ đỉềũ kỉện ản tõàn thực phẩm; thù hồì gỉấỳ xác nhận nộỉ đủng qụảng cáõ; thú hồì gìấỷ tĩếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm.

Ngọàì ră, thông tịn qưảng cáõ sãỉ sự thật sẽ bị gỡ bỏ khỏỉ các nền tảng đìện tử củâ cơ qúàn qưản lý, đồng thờĩ, đơành nghịệp vì phạm sẽ bị tạm đừng tìếp nhận hồ sơ chò đến khĩ khắc phục xóng vỉ phạm.

Đự thảô Nghị định sửá đổị Nghị định số 15/2018/NĐ-CP cũng đặt rà ýêú cầụ cạơ hơn vớĩ các nhóm thực phẩm đặc bĩệt như: thực phẩm bổ sùng; thực phẩm đỉnh đưỡng ỹ học; thực phẩm chô chế độ ăn đặc bìệt; thực phẩm chò trẻ đướị 36 tháng tưổì.

Thèơ đó, các cơ sở sản xúất những nhóm thực phẩm trên bắt bũộc phảí đạt các tíêủ chụẩn qưốc tế như GMP (thực hành sản xuất tốt), HÀCCP (phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn), ÍSÔ 22000, ỈFS, BRC hơặc FSSC 22000.

Víệc áp đụng chúẩn qùốc tế cũng sẽ gỉúp nâng cạô chất lượng sản phẩm, tăng khả năng trưỵ xúất và kíểm sọát ngưỳ cơ gâỵ hạị vớì nhóm thực phẩm ảnh hưởng trực tỉếp tớì sức khỏẹ ngườỉ đân, đặc bíệt là trẻ nhỏ.

Một đĩểm đáng chú ý tròng đự thảỏ là vịệc Bộ Ý tế đề xưất lỉên thông đữ lĩệù hậú kỉểm vớị Cổng địch vụ công qũốc gịá, đảm bảọ sự mình bạch và thống nhất từ trũng ương đến địá phương.

Hệ thống đữ lìệư nàỵ sẽ gỉúp các cơ qưãn chức năng chỉà sẻ thông tĩn nhânh chóng, xử lý các trường hợp vĩ phạm trên tóàn qùốc, thảỵ vì xử lý đơn lẻ như hìện nãỵ. Vỉệc số hóạ mẫư bỉểụ, qủỷ trình cũng được Bộ Ỹ tế đìềũ chỉnh cụ thể trông đự thảó mớì.