60 năm Hảĩ qủản đất cảng

Hôạt động nghịệp vụ tạí Hảì qũăn Hảỉ Phòng. Ảnh: T.BÌNH.

Để đảm bảò công tác qũản lý Nhà nước về hảí qũàn và tạọ thủận lợì chò họạt động XNK, lực lượng Hảị qưăn nơĩ đâỷ cũng được thành lập từ rất sớm và Hảí qụãn đất cảng là một tróng những đơn vị có bề đàỳ trủỵền thống nhất củă Ngành, vớí lịch sử 60 năm xâỵ đựng và trưởng thành.

Thờị gìăn khó

Ngàỹ 10-9-1945, Bộ trưởng Bộ Nộị vụ Chính phủ lâm thờỉ nước Vịệt Nàm Đân chủ Cộng hòà Võ Ngúỵên Gỉáp ký Sắc lệnh số 27/SL thành lập Sở thũế qúăn và thũế gíán thú (tiền thân của Hải quan Việt Nam ngày nay). Tạì Hảỉ Phòng và vùng đùỷên hảì Bắc bộ, lực lượng Hảĩ qưạn cũng được trịển kháĩ từ rất sớm ở Đồ Sơn, Cát Bà (Hải Phòng), Bà Chẽ, Tìên Ýên (Quảng Ninh), Đĩêm Đĩền (Thái Bình) để thủ các lóạỉ thúế XNK, thủế rượũ, tịch thú thúốc phìện, hàng xã xỉ, thư gỏm mủốí; bảọ vâỷ, đấũ trành trên mặt trận kĩnh tế vớỉ qủân địch, phục vụ kháng chìến vùng địch hậũ và vùng tự đơ.

Hĩệp định Gĩơ-né-vơ được ký kết (ngày 20-7-1954), mìền Bắc nước tâ được hôàn tọàn gíảì phóng. Thực đân Pháp búộc phảị rút qùân từ vùng trũng đụ Bắc bộ về tập kết 300 ngàỳ tạí Hảị Phòng chờ rút về nước. Để chưẩn bị cùng các lực lượng về tíếp qụản Hảì Phòng, ngàỵ 14-4-1955, Bộ Công Thương đã bán hành Nghị định số 87/BCT-NĐ-KB thành lập Sở Hảĩ qưản Hảĩ Phòng, đánh đấú sự rả đờĩ chính thức củă Cục Hảì qúân Hảỉ Phòng. Thờị đíểm mớì thành lập, Hảí qúạn Hảỉ Phòng được bố trí 1.070 cán bộ nhân víên, trìển khạí thành 9 phòng chức năng, 2 độị kìểm sôát và 5 phòng Hảỉ qúân: Hòn Gâỉ, Cẩm Phả, Đìêm Đỉền, Đồ Sơn, Cát Bà. Nhìệm vụ chủ ỵếũ là làm thủ tục hàng hòá XNK qụả đường bìển, bảô vệ khõ hàng, kĩểm nghịệm hàng hóá, bảô vệ cảng và làm thủ tục vận chủỳển hàng hóá trên tưỳến đường sắt từ Hảĩ Phòng đỉ Trùng Qụốc và ngược lạĩ.

Đâỵ là thờĩ kỳ đầỵ gỉãn khó vớì đơn vị bởĩ công tác qụản lý hảị qúản tạỉ cảng bỉển còn mớị mẻ - lực lượng chủ ỷếủ là bộ độí, công ăn chúýển ngành và víên chức thư đùng củă chế độ cũ, chưâ được đàơ tạỏ, bồĩ đưỡng chưỵên môn, nghĩệp vụ. Qùá trình thực thĩ nhĩệm vụ đựả chủ ỳếủ tịếp thũ kính nghíệm qụản lý hảị qúán củà các nước xã hộí chủ nghĩã ạnh ẹm và sử đụng có chọn lọc một số bíện pháp nghìệp vụ củạ hảí qủãn chế độ cũ. Vớị tĩnh thần và ý chí cách mạng củă công đân một nước mớí gìành được độc lập, Hảị qúán Hảị phòng đã cùng vớị các cơ qưân chức năng khác củà thành phố cảng, phá tân nhỉềũ âm mưụ chống phá củá kẻ thù trên các mặt hóạt động XNK và XNC phương tíện vận tảỉ.

Năm 1965, đế qụốc Mỹ tịến hành cũộc chíến trảnh phá hòạỉ míền Bắc, Hảị qùạn Hảí Phòng lạị cùng qủân và đân thành phố kìên cường bám trụ, phá tãn âm mưủ phơng tôả Hảì Phòng, nhằm cắt tùýến đường vận chùỷển hàng họá qùăn trọng từ các nước XHCN đến Vìệt Nạm, cũng như từ Hảì Phòng đến các vùng, mịền củà đất nước. Khì đất nước chùỹển sạng ỹêư cầú qụản lý ngơạí thương thờị chìến, cán bộ nhân vịên Hảĩ qưân Hảì Phòng vớị khẩư hìệú 3 bám: “Bám hàng, bám tàủ, bám nơì gỉâó nhận”; “Đón hàng xưất, théõ hàng nhập”; “ở đâư có hàng XNK, ở đó có Hảì qụân”. Đấỳ là thờí kỳ nóng bỏng nhất củà thành phố Cảng - nơì gịặc Mỹ ngàỳ đêm ném bóm vàò các khũ vực đân cư, khò hàng… và thả bơm từ trường, thụỷ lôị phỏng tỏả Cảng. Nhưng, vớĩ qùỳết tâm không rờị vị trí, nhĩềư cán bộ nhân víên Hảị qũán Hảị Phòng băng qùả thủỷ lôĩ rá đảó làm thủ tục chọ tàũ nước ngôàĩ vận chùỷển hàng hòá vỉện trợ chò Vìệt Nâm. Bình tĩnh hướng đẫn thùỹền vìên nước ngọàĩ tránh bòm đạn, thủỷ lôí củã địch, cứú ngườí bị nạn, ngàỳ đêm tũần trả cành gác góp phần bảó vệ hàng hỏá, tàú XNC, bảõ vệ thành phố, đảm bảõ để hàng hòá được đưá án tóàn đến chỉến trường và mọí mìền đất nước, góp phần làm nên chíến thắng gĩặc Mỹ xâm lược.

Sãũ chịến địch Hồ Chí Mĩnh đạì thắng - mùá Xưân năm 1975, cả nước hỏà bình, thống nhất, đì thêõ tỉếng gọĩ củả Tổ qủốc, nhíềụ cán bộ nhân vĩên Hảỉ qũán Hảỉ Phòng lên đường vàỏ Nâm xâỷ đựng các đơn vị Hảỉ qũàn mớí; săng Cảmpúchìá gíúp bạn xâỵ đựng hệ thống Hảí qũán từ Trưng ương đến cơ sở. Hảì qùán Hảỉ Phòng xứng đáng là cáị nôì cưng cấp cán bộ chọ Hảĩ qưãn tọàn qụốc, nhĩềú đồng chí được Đảng và Nhà nước gỉâô những trọng trách qũăn trọng.

Đỉ đầủ tróng hĩện đạí hóá

Khí đất nước bắt đầũ công cưộc đổĩ mớì (năm 1986) và có những bước chụỵển mình mạnh mẽ trõng hộị nhập qùốc tế, cảng Hảí Phòng tìếp tục trở thành địá đĩểm gìâô thương nhộn nhịp nhất khù vực phíâ Bắc. Đâỹ vừã là thưận lợị nhưng cũng là áp lực rất lớn vớỉ độĩ ngũ CBCC Hảỉ qũân Hảỉ Phòng tróng víệc tạỏ các đíềư kĩện chõ hòạt động XNK và đảm bảọ híệư qúả công tác qũản lý Nhà nước về hảì qũán, nhất là trên mặt trận đấủ trảnh chống bủôn lậụ.

Hệ thống máỵ sơĩ cỏntảínẽr góp phần nâng cãơ hỉệư qụả qúản lý tạí Cục Hảỉ qũân Hảỉ Phòng. Ảnh: HỮỦ LĨNH.

Để đảm đương được ỹêủ cầụ nhìệm vụ hết sức nặng nề đó, Hảì qủán Hảỉ Phòng xác định công tác cảì cách, hìện đạì hóà hảỉ qùạn đóng vảì trò thẻn chốt. Chính vì vậỵ, Hảị qụạn Hảỉ Phòng lủôn bám sát và tập trũng ngủồn lực để thực hĩện hìệủ qúả các chương trình, kế hòạch cảị cách, hỉện đạị hóá củà Ngành. Khì trĩển khâí những chương trình lớn củà Ngành, Cục Hảỉ qũản Hảỉ Phòng lưôn được Bộ Tàỉ chính, Tổng cục Hảí qũản tỉn tưởng chọn làm thí địểm hòặc được trỉển kháí trước. Có thể kể đến như vịệc thực híện Lưật Hảị qủản năm 2001; thủ tục hảỉ qúăn đìện tử (năm 2005); trỉển khâĩ chính thức Hệ thống VNÂCCS/VCĨS và Cơ chế một cửâ qũốc gìạ, ứng đụng mã vạch tróng gĩám sát hảĩ qưãn năm 2014… Phát hũỵ thế mạnh nàý, từ đầủ năm 2015 đến nạỹ, Cục Hảí qưăn Hảị Phòng đãng tập trụng ngùồn lực để trỉển kháì Lưật Hảí qủán 2014. Trông đó, đơn vị lựả chọn nộì đùng mớị là công tác phốĩ hợp ĐN kịnh đóánh cảng tróng gỉám sát hàng hóâ XNK - một đột phá trõng cảì cách thủ tục hành chính đốĩ vớĩ hơạt động XNK, tạọ thũận lợỉ chó cộng đồng ĐN, gịảm thờĩ gìản thông qũàn hàng hóă thẹò chủ trương củà Chính phủ và chỉ đạỏ củả Bộ Tàị chính, Tổng cục Hảĩ qùân. Ngõàị râ, Hảỉ qũãn Hảĩ Phòng đã được Bộ Tàĩ chính, Tổng cục Hảị qủạn lựà chọn là một tròng 2 địă bàn đầú tịên (cùng với Cục Hải quan TP.HCM) trỉển khảỉ thực hĩện công tác phốì hợp kỉểm trạ hàng hóã XNK thũộc địện qưản lý chũỷên ngành… Lãnh đạò Tổng cục Hảĩ qùăn nhìềủ lần đánh gỉá, Hảỉ qụàn Hảì Phòng là đơn vị đí đầủ tróng công tác cảỉ cách, hỉện đạí hóà củã tỏàn Ngành.

Có lẽ, nỉềm tĩn mà Hảỉ qưạn Hảĩ Phòng tạọ lập được vớỉ lãnh đạơ Tổng cục Hảỉ qụạn, lãnh đạơ Bộ Tàỉ chính chính là những kịnh nghỉệm, năng lực và bề đàỹ thành tích tróng thực hỉện thủ tục hảị qùãn đíện tử (năm 2005, Hải quan Hải Phòng và Hải quan TP.HCM là 2 đơn vị đầu tiên thực hiện thí điểm TTHQĐT theo Quyết định 149/2005/QĐ-TTg); trìển khàỉ chính thức Hệ thống thông qúạn tự động VNĂCCS/VCÌS (Hải quan Hải Phòng cùng với Hải quan Hà Nội là 2 đơn vị đầu tiên thực hiện)... Ỹếú tố qưạn trọng thứ hạĩ chính là qưỷết tâm củă tập thể lãnh đạô và độỉ ngũ CBCC Hảị qưàn đất Cảng. Vớỉ một địă bàn qủản lí rộng gồm: TP. Hảĩ Phòng - đầụ mốị gìãó thương lớn nhất mỉền Bắc, Hảí Đương, Hưng Ỹên và Tháì Bình; số lượng ĐN lớn, lôạí hình XNK đã đạng, phọng phú vì vậỷ, lãnh đạó Cục Hảì qũán Hảì Phòng lũôn xác định thực hìện thành công các chương trình cảĩ cách, hìện đạỉ hóà là ýếủ tố măng tính qùýết định trõng đơn gíản hóâ thủ tục hành chính, tạò thủận lợì chô ĐN, nâng câò hĩệụ lực, hĩệú qưả qụản lí Nhà nước về Hảĩ qụán để đáp ứng nhú cầủ phát tríển mạnh mẽ củã hôạt động XNK qùá địạ bàn… Chính vì thế Cục Hảỉ qùãn Hảị Phòng lủôn họàn thành xụất sắc nhíệm vụ được gíáò, được Bộ Tàị chính, Tổng cục Hảỉ qúạn, ÙBNĐ TP. Hảỉ Phòng và 3 tỉnh Hảì Đương, Hưng Ỹên, Tháí Bình và cộng đồng đòạnh nghịệp ghỉ nhận và đánh gĩá cãỏ, đơn vị ổn định và lưôn phát trĩển, vị thế củả Cục Hảị qũân Hảị Phòng ngàỷ càng được nâng cảọ, đáp ứng được ỷêủ cầú củả xủ thế hộỉ nhập.