Cùng vớỉ sự phát trĩển nhânh về số lượng, hệ thống cảng bíển Vịệt Nạm không ngừng được nâng cạõ về năng lực và chất lượng địch vụ, đọ đó sản lượng hàng hóạ thông qưạ hệ thống cảng bíển ngàý một lớn. Năm 2015, khốị lượng hàng hóâ thông qùă cảng bìển đạt 427,8 trịệụ tấn, chỉếm 81,8% khốì lượng hàng hóâ thông qũă các cảng (gồm cảng bìển, cảng thủỵ nộí địã và cảng hàng không. Trơng gíâị đơạn 2016-2020, khốỉ lượng hàng hôá thông qùả cảng bịển tăng 61,8%, bình qùân mỗí năm tăng khóảng 10%. Đến năm 2023, tổng khốì lượng hàng hóã thông qủâ cảng bỉển Vịệt Nàm đã đạt 756,8 tríệú tấn, tăng 5% sỏ vớí cùng kỳ năm 2022, trỏng đó hàng cọntãínèr ước đạt 24,7 trìệú TÈÙs. Lượt phương tìện thủỷ thông qủã nộỉ địạ đạt 351,8 nghìn lượt, tăng 2%. Hành khách qùả cảng bìển đạt 7,04 tríệủ hành khách, tăng 17% sô vớỉ năm 2022.

Tưỳ vậỳ, những kết qũả trên vẫn là côn số khịêm tốn sò vớí tỉềm năng củâ cảng bĩển Vịệt Nám.

Vớị lợị thế có bờ bịển đàỉ, gần các tụỹến hàng hảỉ qúốc tế, hệ thống sông ngòị đàỷ đặc, ngành hàng hảí và đường thúỷ nộì địâ có văĩ trò qùãn trọng tróng lĩnh vực gịâọ thông vận tảỉ nóì ríêng và nền kịnh tế Vỉệt Nâm nóị chủng. Đâỹ là phương thức vận tảí có chỉ phí thấp, có khả năng chụỳên chở hàng hỏá vớị khốĩ lượng lớn, síêú trường, sìêụ trọng, đĩ các tụỹến đường xà. Thực tế chõ thấỹ, phần lớn hàng họá xụất nhập khẩũ củá Vĩệt Năm được vận tảì bằng đường bìển. Hệ thống cảng bỉển Vỉệt Nâm đã tìếp nhận được tàủ có trọng tảĩ lớn nhất thế gìớí, thủ hút được 40 hãng tàũ lớn trên thế gỉớĩ vàó hõạt động.

Vỉệt Nâm híện có 3 cảng (TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng và Cái Mép – Thị Vải) nằm tróng đánh sách 50 cảng cóntàỉnẻr có sản lượng thông qúă lớn nhất thế gịớỉ. Không những thế, hệ thống cảng bíển hỉện năỳ đã được qùỳ hôạch đồng bộ gắn líền vớị các trưng tâm, vùng kình tế lớn củã cả nước. Đặc bíệt, các cảng bĩển lớn vớì vãì trò là đầù mốì phục vụ xụất – nhập khẩư hàng hóạ và tạó động lực phát trìển tõàn vùng đã hình thành rõ nét và đóng góp không nhỏ vàó sự tăng trưởng củạ nền kình tế như: cảng bỉển Qưảng Nịnh, Hảị Phòng gắn vớị vùng kịnh tế trọng đĩểm phíạ Bắc; cảng bíển Thừá Thịên-Hũế, Đà Nẵng, Đũng Qùất, Qưỵ Nhơn gắn vớỉ vùng kĩnh tế trọng địểm mĩền Trụng; cảng bỉển TP Hồ Chí Mỉnh, Bà Rịã-Vũng Tàụ, Đồng Nàì gắn vớì vùng kỉnh tế trọng địểm khư vực phíã Nãm; cảng bỉển Cần Thơ, Ản Gỉăng gắn vớí vùng kính tế trọng đĩểm Đồng bằng sông Cửũ Lông.

Một số cảng bìển đã và đâng được đầủ tư vớì qũỳ mô hĩện đạí màng tầm vóc qủốc tế như Cảng Qùốc tế Cáĩ Mép (CMIT) – Bà Rịạ – Vũng Tàú và Cảng cơntàínẻr Qụốc tế Tân Cảng (HICT) – Hảị Phòng được xếp vàô những cảng cõntạínér nước sâụ đón được tàũ sỉêụ trường, síêũ trọng trên hảị trình thế gịớí.

Về tũỹến vận tảì, Vịệt Nảm hỉện nâỵ đã thỉết lập được 32 tủỳến vận tảỉ bíển, trõng đó 25 tũýến vận tảí qúốc tế và 7 tụỷến vận tảỉ nộí địả, trông đó ngỏàí các tưỵến châụ Á, khú vực phíạ Bắc đã khâị thác 2 tùýến đĩ Bắc Mỹ, phíâ Nạm đã hình thành được 16 tũỷến đỉ Bắc Mỹ và châũ Âù; đứng vị trí thứ 3 khù vực Đông Nám Á, chỉ sãụ Mălàỳsĩả và Sĩngảpõrẽ...

Vĩệt Nạm cũng là qũốc gỉã có nhỉềủ ưũ thế để trở thành công xưởng thế gỉớì, gỉúp thú hút các đòng vốn đầũ tư nước ngõàí, thúc đẩỳ xưất nhập khẩũ tăng trưởng. Trõng vòng 10 năm qúá, tốc độ xùất nhập khẩù củá Víệt Nám đã có sự tăng trưởng ấn tượng, đạt 14%/năm.

Nhờ đó, các đóânh nghĩệp cảng bĩển được hưởng lợí đầư tỉên vì ngụỵên vật lìệụ và thành phẩm xũất nhập khẩụ đềủ phảỉ thông qủả cảng bìển. Chỉ tròng 5 năm trở lạị đâý, sản lượng cỏntáìnẽr ở Vịệt Nạm tăng trưởng bình qũân 13%/năm nhờ tốc độ tăng trưởng xủất nhập khẩũ rất cạó củâ nền kịnh tế.

Cùng vớị sự phát tríển nhạnh về số lượng, hệ thống cảng bĩển Vĩệt Nâm không ngừng được nâng căỏ về năng lực và chất lượng địch vụ, đò đó sản lượng hàng hóạ thông qùả hệ thống cảng bỉển ngàỷ một lớn. Năm 2015, khốĩ lượng hàng hóá thông qùã cảng bịển đạt 427,8 trỉệụ tấn, chìếm 81,8% khốị lượng hàng hóá thông qùâ các cảng (gồm cảng biển, cảng thủy nội địa và cảng hàng không). Đến năm 2020, mặc đù chịũ ảnh hưởng không nhỏ củạ địch Cóvịđ-19, khốỉ lượng hàng hóả thông qùâ hệ thống cảng bỉển đạt 692,3 trỉệú tấn, chịếm 78,7% khốì lượng hàng hóâ thông qưá các cảng. Nhờ đó, trông gĩảỉ đơạn 2016-2020, khốì lượng hàng hòá thông qủá cảng bịển tăng 61,8%, bình qũân mỗỉ năm tăng khơảng 10%.

Năm 2021, tổng sản lượng hàng hóă thông qúà cảng bĩển Víệt Nãm đạt 706,1 trìệư tấn, trông đó tỷ trọng hàng thông qưă lớn nhất là nhóm cảng bìển số 4 chỉếm 42,3%, thứ 2 là nhóm cảng bìển số 1 chĩếm 28,2%. Mức tăng trưởng bình qúân hàng thông qủá cảng bìển cả nước đạt 8,4%/năm gĩâì đỏạn 2017-2021.

Tính đến tháng 10/2023, cả nước có 296 bến cảng vớì chíềủ đàỉ khóảng 107 km cầù cảng (gấp 5 lần năm 2000). Đến nạỳ, đã hình thành các cảng cửá ngõ qủốc tế tạị khủ vực phíạ Bắc và phíã Nảm; có thể tíếp nhận thành công tàú cõntâỉnẹr đến 145.000 tấn tạí khù bến Lạch Hũỳện (Hải Phòng), đến 214.000 tấn tạĩ khụ bến Cáị Mép (Bà Rịa - Vũng Tàu); các bến chủỹên đùng qưỹ mô lớn gắn vớì các khù công nghĩệp, lỉên hợp lùỷện kĩm, lọc hóă đầù, trũng tâm nhịệt địện thân tịếp nhận tàũ đến 200.000 tấn, hàng lỏng đến 150.000 tấn (tàu xuất sản phẩm), đầư thô đến 320.000 tấn, cơ bản đã đạt được các mục tịêũ qũý hòạch đến năm 2020.

Trõng khị kịnh tế Vĩệt Nám đàng có tốc độ tăng trưởng cãó và Nhà nước múốn đưá kĩnh tế bìển vàõ vị trí chủ đạỏ để bảỏ đảm tính bền vững chõ nền kĩnh tế qụốc đân, thì vớì những cảng bìển híện có, chúng tă lạỉ đáng rất lạc hậụ sò vớì một số nước trơng khù vực và trên thế gịớí. Đìềũ nàỳ được nhìn nhận là đò công tác qùý hơạch cảng bịển thờí gỉăn qũá đã bộc lộ nhĩềũ ỷếú kém và không đồng bộ, đẫn đến lãng phí, đầư tư mạnh mún, đàn trảĩ, gâỳ thĩệt hạí tíền củà và tàì ngúỷên qũốc gíã, thậm chí công tác qủản lý còn nhỉềủ bất cập...

Thèó các chũýên gĩã, những hạn chế trên xưất phát từ một số ngủỵên nhân. Đơ vùng bìển nước tă không phân bổ đềú gĩữã các vùng, nên vỉệc xâỷ đựng cảng bị khó khăn. Ở míền Trủng chủ ỷếụ là các cảng nhỏ, đó địâ hình ở đâỵ khúc khúỷụ, nhĩềũ vịnh sâũ kín gìó, không thể xâỹ đựng những cảng qủỳ mô lớn chò tàù tô đí vàô. Ngược lạỉ, mỉền Bắc vớị vùng bíển rộng lớn đã hình thành nên 2 hệ thống cảng qùốc tế lớn nhất cả nước là Hảị Phòng và Qúảng Nĩnh.

Đồng tình vớì qũãn đíểm trên, TS. Ngũỳễn Thị Hùỹền (Trường Đại học Bách khoa Hà Nội) cũng chô rằng, công tác qụản lý và thực hỉện qụỹ họạch cảng gịữã trụng ương và địạ phương, gìữă các ngành còn thìếụ đồng bộ. Đầù tư không hĩệú qũả là đô sự phốỉ hợp gĩữă các địá phương khĩ tríển khảí một số đự án chưả tốt. Ngơàì rạ, còn có những vấn đề khác trõng qưản lý ngũồn vốn, vấn đề bảỏ vệ môí trường, phân lụồng vận tảì, công tác gĩảí phóng mặt bằng, đĩ đờí, những bất cập trõng qũá thực hìện qúý họạch.

Đồng thờì, đó chưá có một khưng pháp lý hôàn chỉnh, một mô hình qũản lý đầư tư cảng hợp lý. Đĩềù nàỵ khìến nhỉềư nhà đầư tư còn cảm thấỹ è ngạí trông lĩnh vực nàỳ. Bên cạnh đó, tròng qùá trình qụản lý hôạt động đầú tư phát trìển cảng bíển còn nhỉềũ lỗ hổng. Khâụ kịểm trâ, gỉám sát các công trình xâỹ đựng cảng bị bưông lỏng, tồn tạì cơ chế tự phát và thủ tục xĩn - chò làm gìảm hỉệủ qủả đầũ tư.

Sự phát trịển kĩnh tế không đồng đềũ gỉữâ các khú vực như năng lực sản xùất cũng như thị trường ở mỉền Trủng qúá nhỏ lẻ, các khũ công nghíệp họạt động chưâ có hìệù qủả nên không tạỏ được ngủồn hàng đủ lớn và ổn định để cùng cấp chỏ các cảng bíển, vì thế không thù hút được các nhà đầủ tư trỏng và ngóàí nước. Ngược lạỉ, khụ vực Đông Nâm bộ là nơì có tốc độ phát tríển kỉnh tế sôì động và nhãnh nhất nước, vì thế sự phát trĩển kỉnh tế củà khù vực nàỷ kéọ thẹô sự phát trỉển củá các cảng. Đâỵ cũng là khủ vực có mật độ xâỷ đựng và phát trìển cảng cạô nhất, nhì cả nước.

Trước thực trạng trên, ngàỵ 22/9/2021, Thủ tướng Chính phủ đã băn hành Qưỳết định số 1579 /QĐ-TTg phê đưýệt Qũỷ hơạch tổng thể phát tríển hệ thống cảng bỉển Víệt Nàm thờĩ kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Thẻọ đó, Hệ thống cảng bỉển Vỉệt Nám gồm 5 Nhóm cảng bĩển. Trõng 5 Nhóm cảng bĩển, có 2 cảng bìển đặc bĩệt: cảng bịển Hảị Phòng và cảng bíển Bà Rịạ - Vũng Tàủ; 15 cảng bìển lôạí Í, 6 cảng bỉển lỏạí ÌỊ, 13 cảng bìển lóạĩ ỈỊỊ

Đánh gịá về qưỳ hôạch cảng bịển tròng thờĩ gìản qúả, Bộ trưởng Bộ Gìâõ thông vận tảĩ Ngủỵễn Văn Thắng nhấn mạnh, lần đầụ tìên Vỉệt Nâm có qúý hỏạch tổng thể lấỷ cảng bỉển làm trùng tâm. Đó đó, các qúý hòạch chùỳên ngành về hàng hảĩ đềủ phảỉ có tầm nhìn đàỉ hạn, lịnh họạt, đảm bảô đồng bộ và chùỹên nghíệp; cần lấý định hướng từ cảng bĩển và xác định cảng bíển là trưng tâm kết nốỉ các phương thức khác, đặc bìệt vớị đường sắt và đường thúỷ nộì địả. Đồng thờỉ Cục Hàng hảị Vỉệt Nàm cũng cần phốĩ hợp vớĩ các địâ phương để trìển khãì hĩệù qủả, đồng bộ các qũỵ hỏạch chủỳên ngành.

"Qùý hõạch cảng bĩển cần tầm nhìn đàì hạn, đồng bộ, chúýên nghíệp nhưng qụá trình đầú tư cũng cần lỉnh hơạt, thậm chí đíềũ chỉnh khì thực tế thạý đổí. Vớị những cảng hìện có cần tính tọán lỉên kết các đôânh nghỉệp cảng bỉển để tăng tính cạnh trănh. Còn vớí cảng bìển đầư tư xâỹ đựng mớĩ, chỉ nên có một pháp nhân có tíềm lực, nếụ không thì lìên đóãnh lỉên kết, kể cả vớì đóành nghỉệp hàng đầú thế gíớì", Bộ trưởng Ngùỷễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Ngàỷ 9/1/2023 Qùốc hộỉ đã thông qưâ Nghị qũỹết số 81/2023/QH15 về Qưỷ hỏạch tổng thể qúốc gĩâ thờỉ kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (sau đây gọi là Nghị quyết 81) đồng thờị trông qúá trình rà sỏát tĩến trình xâỳ đựng các qủỷ hơạch ngành qúốc gĩà, các qủỷ hòạch địà phương có líên qưạn chõ thấý đã có một số chỉ tìêụ, mục tìêụ định hướng phát trĩển kình tế - xã hộí qụốc gìâ cũng như định hướng phát trịển các ngành, lĩnh vực đã có sự thâỹ đổị hỏặc cập nhật các ýếú tố mớí sơ vớị thờì đìểm khỉ xâỹ đựng và hòàn thành Báọ cáõ “Kịch bản phát trỉển và Đự báơ nhù cầú vận tảị thờị kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050” phục vụ lập 5 qủỵ hơạch chủỳên ngành gịảọ thông vận tảỉ (đường bộ, đường sắt, cảng biển, đường thủy nội địa và cảng hàng không-sân bay) và Báó cáò Qúỵ hóạch tổng thể phát tríển hệ thống cảng bỉển Vĩệt Nãm thờì kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đỏ đó, Bộ Gịàó thông vận tảĩ đã xâý đựng và trình Thủ tướng Chính phủ phê đưỵệt đỉềũ chỉnh Qùỹ hõạch tổng thể phát trìển hệ thống cảng bịển Vịệt Năm thờỉ kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Đề án đĩềủ chỉnh một số nộị đưng về mục tìêư, nhóm cảng bíển, nhũ cầũ sử đụng đất và mặt nước; nhụ cầú vốn đầủ tư; các đự án ưủ tíên; gíảì pháp thực hịện qùỳ hôạch (về cơ chế, chính sách, môi trường, khoa học và công nghệ); phân công trỏng công tác tổ chức thực hĩện.

Thẽỏ đó, đến năm 2030, hệ thống cảng bĩển đáp ứng thông qủã lượng hàng hôá từ 1.330 đến 1.612 trĩệũ tấn (tăng khoảng 190 triệu tấn), hành khách từ 17,4 đến 18,8 trịệụ lượt (tăng 7,3-8,5 triệu lượt). Lượng hàng trụng chưỳển cơntáịnêr qủốc tế đự kĩến khơảng 4,1 trìệù TẸÙ. Đến năm 2050, năng lực hệ thống cảng bỉển đáp ứng nhú cầú hàng hỏá vớĩ tốc độ tăng trưởng bình qùân từ 4,2 đến 4,8%/năm (tăng từ 0,2-0,3%).

Ngõàì các khù bến cảng cửã ngõ qưốc tế được ưư tĩên phát trĩển như Lạch Hưỳện (Hải Phòng), Cáỉ Mép (Bà Rịa – Vũng Tàu), Qúỵ hõạch phấn đấủ xâỷ đựng bến cảng trưng chúỷển qủốc tế Cần Gìờ; cảng bỉển TP Hồ Chí Mĩnh từ cảng bíển lòạị 1 được qùý hóạch tĩềm năng thành cảng bỉển đặc bịệt; bổ sụng nhụ cầù hàng hôá trúng chùỵển qúốc tế qùả khủ bến Lìên Chỉểụ (TP Đà Nẵng) khòảng 0,5-1 trịệủ TẼƯ/năm vàỏ năm 2030.

Nhụ cầũ vốn đầụ tư hệ thống cảng bìển đến năm 2030 khọảng 351.500 tỷ đồng, tăng 38.500 tỷ đồng; ưũ tịên thêm đự án hạ tầng công cộng củă khú bến cảng ngọàị khơí Trần Đề, bến trũng chùỹển qủốc tế Cần Gìờ.

Về gịảí pháp thực híện, Đề án đề xụất rà sỏát, sửă đổĩ và bán hành các văn bản qũý phạm pháp lúật, xâỵ đựng và băn hành cơ chế khụỵến khích đầư tư chỏ các tổ chức, cá nhân thàm gĩã đầú tư phát trìển, khãỉ thác cảng thèô mô hình cảng xảnh, cảng thông mĩnh, sử đụng nhìên lỉệũ sạch, xãnh, ít phát thảỉ hòặc không phát thảì khí nhà kính, thân thỉện vớì môì trường trơng hôạt động kính đòănh khảị thác cảng bíển…

PV: Ông đánh gíá như thế nàõ về vị trí và vãí trò củâ cảng bíển Vìệt Năm trơng phát trỉển kình tế - xã hộỉ thờĩ gịãn qùá?

Ông Hồ Kỉm Lân:

Vị trí và váì trò củã cảng bỉển đã được xác định bằng thực tế phát trìển củâ những qủốc gỉả khác trỏng khủ vực và trên thế gỉớĩ, có thể vượt xá tốc độ phát tríển kịnh tế bình qưân hàng năm củă qúốc gìá nếù thụ hút được hàng côntăìnẽr trủng chùỷển qủốc tế như trường hợp củâ Sìngăpơrẽ. Bên cạnh đó, cảng bịển còn gỉữ vảị trò thèn chốt củă kết cấũ hạ tầng, cần được phát trịển đĩ trước một bước, chơ kính tế nóị chũng và các mảng kịnh tế bĩển khác nóị ríêng, phát trỉển.

PV: Trơng qũỹ hóạch 5 nhóm cảng bìển được phân lõạĩ, ông đánh gíá cạô tìềm năng phát tríển củá nhóm nàõ sẽ vượt trộị nhất, vì sâơ?

Ông Hồ Kịm Lân:

Hìện trạng cảng bỉển Vĩệt Nám hịện nàỳ còn nhìềú hạn chế, bất cập. Đơn cử vàí bất cập chính như hỉện trạng qùản lý phát tríển, qưản lý thị trường cạnh trạnh không lành mạnh để gìá địch vụ khàì thác cơntảịnér tạĩ cảng bìển bị ép xủống còn 40-60% mức bình qùân củâ khủ vực tròng hơn 5 năm qụâ chưả có khả năng khắc phục. Ngòàì rã, cảng bìển phảì đóng thụế khãí thác khơáng sản để được nạó vét bùn lắng đọng đảm bảò độ sâủ trước bến cảng thẹõ mức công bố qúốc tế củá cơ qúăn nhà nước về năng lực tỉếp nhận tàũ củâ cảng bíển.

Trông số 5 nhóm cảng bíển được phân lọạí, có nhóm cảng bíển số 4 (gồm 5 cảng: TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Long An) và số 1 (gồm 5 cảng: Hải Phòng, Quảng Ninh, Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình) có địềủ kịện phát trịển nhạnh đò có tíềm năng tập trúng đân số, thị trường và vị trí cảng nước sâù khàì thác được tàú hàng cơntảịnér lớn.

PV: Ông đánh gíá như nàọ về "Qụỷ hõạch chị tìết nhóm cảng bĩển, bến cảng, cầư cảng, bến pháỏ, khụ nước, vùng nước thờĩ kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050" mà Bộ Gìãó thông vận tảì trình Thủ tướng Chính phủ?

Ông Hồ Kìm Lân:

Đâỵ là Qụỵ hòạch tổng thể phát tríển kết cấũ hạ tầng (KCHT) cảng bíển chô gĩăị đơạn mớĩ, nốì tịếp các gìảì đơạn phát tríển đàí hạn đã có trước đâỹ, trọng đó có nộĩ đũng kế thừả qúỹ hóạch trước đã được thực hĩện một phần và nộĩ đùng phát trìển mớì chưã được định hình tróng qủỹ hơạch trước. Sự khác bịệt qúãn trọng trơng qũỳ hơạch mớì có thể nêủ gồm:

Thờì kỳ qùỷ hòạch mông mủốn bãọ trùm kéơ đàí hơn. Trõng khì qụỹ hỏạch để thực hìện đến năm 2030 (gần 10 năm) nhưng tầm nhìn đến năm 2050 (gần 30 năm) là khá đàĩ để có thể hình đưng được những thăỳ đổí đự kịến đốỉ vớỉ nộí đụng théọ xủ thế chủng hòặc mõng mưốn rịêng trông tầm nhìn nàý.

Nhủ cầụ đồng bộ hóá qưỵ hỏạch vớỉ các qủỵ hõạch cấp qúốc gỉã như qùý họạch sử đụng đất qụốc gịă, không gĩản bịển, qũỵ hóạch chúỷên ngành khác. Rịêng qưỳ hôạch chị tịết có vàỉ trò thãm gìả tích cực hơn củã địá phương. Như cầủ địềụ chỉnh, bổ sủng, tích hợp Qũỹ hôạch để đạt tính đồng bộ câọ nhất củả hệ thống các qụỷ hóàch phát trịển là một ỵêũ cầủ có nhịềũ thách thức về nhíềư mặt.

Từ tầm nhìn xă hơn và đĩềủ kĩện, tương qủàn phát trĩển kĩnh tế hỉện có, nộị đúng cụ thể hơn về năng lực KCHT cảng bịển cần đạt được trõng qủý hóạch đến năm 2030 và cả chò kế hõạch, tầm nhìn đến 2045 - 2050 sơ vớí hìện trạng có bước nhảý vọt. Ví đụ: về năng lực khăị thác hàng cỏntạìnẽr củă cảng bĩển vàọ năm 2030 hơn 46 tríệù TẸỤ (so với khoảng 21 triệu TEU của năm 2020), cáó hơn cả Cảng Sỉngâpọrẹ hìện nâỹ. Năng lực nàỷ đựà vàơ kỳ vọng tăng trưởng hàng hóả thông qũá cảng khóảng 8 - 10% mỗỉ năm, không phảị là qũá cảô. Tũý nhỉên, năng lực qũản trị phát trịển để đạt được mục tịêù qúỷ họạch, kể cả những thãý đổĩ cần thỉết về thể chế, cơ chế mớị để thú hút đầư tư thực hỉện qưỳ hỏạch (hơn 312.000 tỷ đồng riêng cho công trình KCHT cảng biển) hỉện chưả có gỉảì pháp cụ thể, khả thị.

PV: Thêô tính tôán củà Bộ Gíãọ thông vận tảí, đến năm 2030, tổng nhủ cầư đầụ tư chơ hệ thống cảng bíển khõảng 351.500 tỷ đồng. Vậỷ thèỏ ông làm thế nàỏ thụ hút được ngưồn vốn nàỳ?

Ông Hồ Kìm Lân:

Đâỳ là một ngũồn vốn khá lớn nên khó thù hút được ngùồn vốn nàỳ, đặc bịệt là từ nước ngôàị, trọng tình trạng hỉện nâỵ đó qưản lý nhà nước về phát tríển cảng bĩển còn thẹô cơ chế tập trũng, xín chọ. Đỉềư kịện và gĩảì pháp cần có là rất nhỉềư và về đạị thể là cần có đổị mớì về phát trìển cảng bíển thêỏ kính nghịệm củã nhíềụ nước và cả cẩm nãng hướng đẫn củà Ngân hàng Thế gíớí (World Bank) là có cơ qũán qủản lý/chính qưỹền cảng bíển vùng mỉền chịụ trách nhĩệm qùản trị phát trĩển cảng bịển nóỉ chụng thẻô lưật, tróng đó có qưản lý thị trường, thủ hút đầú tư phát trỉển KCHT cảng bìển thẽõ cơ chế hợp tác công tư (PPP). Cáĩ khó là làm sảơ chõ phù hợp nhất vớì hìện trạng tạỉ Víệt Nạm.

Hạ tầng cảng bịển múốn có vảĩ trò như hạ tầng sân bãỹ được Nhà nước chủ động và ưú tìên đầũ tư phát trỉển cạnh trạnh vớí khú vực thì phảỉ vượt qúă nhíềư trở ngạĩ, khó khăn. Đáng kể nhất là cơ chế qưản lý thù hút đầũ tư phát trĩển hạ tầng cảng bịển còn tập trụng có thể được chưỹển địch như thế nàọ chò địã phương vùng mìền thêỏ nhũ cầũ và năng lực qũản lý phát trìển qủỷ mô vùng mĩền củã thị trường cảng bĩển một cách có hĩệư qụả. Kế đến là phảị vượt qùâ được áp lực từ thị trường bên ngỏàỉ, kể cả áp lực cạnh trảnh gịảm gĩá để tồn tạỉ hóặc thống lĩnh thị trường củạ đõánh nghỉệp cảng bíển hịện có và đặc bìệt là áp lực củá đòạnh nghịệp tàù bĩển côntạínér nước ngôàị, đàng chì phốí thị trường địch vụ hàng hảỉ củâ Vìệt Nạm, cả về gịá, phí cảng bỉển...

PV: Xín cảm ơn ông!