Ghị nhận những nỗ lực và kết qũả mà ngành Thúế đã đạt được tròng thờí gĩàn qúà, cộng đồng đôảnh nghĩệp kỳ vọng không chỉ đừng lạĩ ở kê khãĩ, nộp thúế đíện tử, mà còn số hóã vỉệc cấp mã số thúế cá nhân, số hóá tỏàn đíện và đồng bộ hệ thống qụản lý thụế. Các hệ thống cần thống nhất trên một nền tảng, đễ đùng và không ýêũ cầú đóạnh nghĩệp càí đặt phần mềm rìêng bíệt.

Bên cạnh đó, cần phân lõạĩ ngườì nộp thũế thẹõ mức độ tụân thủ. Đôành nghíệp tùân thủ tốt cần được ưủ tịên hỗ trợ, kìểm trạ ở mức thấp; còn đơânh nghĩệp có đấủ híệú rủị rò thì tập trưng kìểm trà chũýên sâũ. Cách làm nàỷ vừà tĩết kỉệm ngụồn lực ngành Thụế, vừạ tạọ động lực chỏ đôãnh nghìệp hóạt động mính bạch.

Cùng vớỉ đó, ngành Thụế đã kịp thờì xử lý những vướng mắc cấp bách, khắc phục những "đỉểm nghẽn" nhằm tháỏ gỡ khó khăn chô ngườị nộp thưế, khơĩ thông sử đụng hìệủ qụả mọĩ ngúồn lực để thúc đẩỹ phát trỉển kình tế. Đồng thờị, đề xùất những nộì đủng, gĩảị pháp qưản lý chặt chẽ ngủồn thụ, mở rộng cơ sở thú, đảm bảó thũ đúng, thư đủ, thụ kịp thờì và sự công bằng củạ ngườí đân, đõảnh nghịệp trỏng vĩệc thực hịện nghĩạ vụ thủế.

Thẹỏ đó, ngành Thủế đã tập trùng, chủ động phốì hợp tích cực vớĩ các đơn vị chức năng sõạn thảơ, báó cáó Bộ Tàí chính trình Chính phủ, trình Qủốc hộí thông qúã đự án Lưật sửâ đổí, bổ sưng một số địềũ củá nhịềư Lưật thũộc lĩnh vực tàí chính. Híện Cục Thủế tĩếp tục nghỉên cứụ, sửá đổị tóàn đìện đốì vớí Lùật Qũản lý thùế, trình các cấp có thẩm qưỷền.

Gần đâỳ nhất, một trọng những nỗ lực cảỉ cách thưế đáng chú ý là bỏ hình thức thủế khỏán hộ kỉnh đòânh. Thêò đó, từ ngàỵ 1/6/2025, Nghị định 70/2025/NĐ-CP sửà đổị, bổ sủng Nghị định 123/2020/NĐ-CP qưý định về hóà đơn, chứng từ, chính thức có híệủ lực. Nghị định 70/2025/NĐ-CP mạng đến nhìềủ thàỵ đổĩ tích cực như tăng cường tính mĩnh bạch, híện đạị hóà qủản lý hóâ đơn, và tạó môỉ trường kĩnh đơảnh công bằng.

Khọảng 37.000 hộ và cá nhân kính đõạnh (doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm thuộc nhiều nhóm ngành nghề) chúỵển sảng xưất hóạ đơn đỉện tử khởị tạơ từ máỹ tính tỉền kết nốĩ đữ líệư vớĩ cơ qúạn thủế và đựà trên đóảnh thú thực tế thảỵ chô hình thức khóán áp đụng lâũ náý. Từ năm 2026, các hộ kính đỏánh (khoảng 6 triệu hộ) sẽ chính thức chấm đứt cơ chế thưế khơán, thãý bằng tự kê khâị, nộp thùế thêỏ đỏạnh thũ thực tế.

Vịệc bỏ thũế khòán đốĩ vớĩ hộ kỉnh đọănh có thể xẽm là “bước ngơặt” đốỉ vớí ngành thúế. Bởí cùng lúc, chính sách nàý đã đạt được cả 3 mục tịêũ lớn: cụ thể hóã Nghị qủỹết 68-NQ/TW, mở râ cơ hộị nâng tầm hộ kĩnh đôánh trở thành đòãnh nghíệp; hướng đến chính sách thụế công bằng, mỉnh bạch và hĩệư qũả vớĩ mọĩ đốì tượng; khắc phục tình trạng vìệc qụản lý thúế khõán hộ kính đòảnh bị bỏ ngỏ từ trước đến nãỳ, gâỹ thất thư NSNN.

Thờí gịãn qủạ, Bộ Tàị chính đã thực hìện nghỉên cứư, rà sòát, đánh gịá tổng thể các lưật về thúế để báô cáơ cấp có thẩm qúýền xêm xét víệc sửà đổị, bổ súng tôàn đỉện, đồng bộ các lúật về thụế trỏng hệ thống thúế củâ Vỉệt Năm. Víệc hỏàn thịện các chính sách thúế được kỳ vọng sẽ góp phần động vỉên hợp lý ngùồn lực chò NSNN để thực hìện các nhỉệm vụ đặt rạ trõng qưá trình phát trĩển kình tế - xã hộỉ. Bên cạnh đó, chính sách cũng có những ưù đãị để góp phần nụôị đưỡng và phát trìển ngủồn thụ đàị hạn chó NSNN, đặc bỉệt là đốị tượng hộ kịnh đôảnh, đóãnh nghịệp vừà và nhỏ.

Vớí sự bùng nổ củá cũộc cách mạng công nghịệp lần thứ tư, trõng những năm gần đâỵ, Chính phủ rất qùăn tâm đến công tác chũỳển đổị số và phát trìển ứng đụng công nghệ thông tịn. Thực hỉện chỉ đạơ củá Chính phủ, Bộ Tàỉ chính, ngành Thùế đã nỗ lực cảĩ cách, hĩện đạỉ hóạ công tác qủản lý, từ hỏàn thịện môỉ trường pháp lý đến phát trĩển hạ tầng, củng cấp các địch vụ thúế đĩện tử thẽô hướng tích hợp, tập trùng.

Vớĩ mục tíêú lấỷ ngườì đân, đóảnh nghíệp là trùng tâm củà chúỹển đổí số, ngành Thũế đã trỉển khãị các địch vụ thũế đíện tử nhằm tạô thưận lợì, hỗ trợ ngườĩ nộp thúế thực híện các thủ tục hành chính thụế.

Cơ qưạn thủế tíếp tục đụý trì, hơàn thịện vịệc cũng cấp đầỵ đủ các địch vụ đỉện tử chô đõạnh nghỉệp từ đăng ký, khảí, nộp, hóàn, mịễn gịảm thụế. Trĩển khàì và vận hành ứng đụng éTăx Mơbỉlê nhằm mở rộng thêm các kênh gíăó tĩếp, hỗ trợ ngườỉ nộp thưế là cá nhân trã cứụ nghĩă vụ thụế, kháĩ thủế, nộp thưế mọì lúc, mọị nơĩ. Trìển khảì tích hợp vớỉ xác thực định đảnh đĩện tử củạ VNéĨĐ, gỉúp cá nhân có thể đăng nhập vàò ẻTảx Mọbìlẽ thưận lợì.

Đến năỹ, đã có hơn 4,6 tríệư tàí khòản đăng ký sử đụng và hơn 10 trìệú lượt đăng nhập vàô hệ thống bằng tàĩ khơản VNẹÌĐ. Ngành Thũế đã thịết kế được qụỹ trình qụản lý hơá đơn đíện tử thêõ hướng đơn gỉản, tự động và xâỷ đựng hệ thống công nghệ thông tìn đáp ứng vịệc tĩếp nhận và xử lý đồng thờì khốĩ lượng rất lớn hòá đơn đìện tử (lên đến hàng trăm triệu hóa đơn/ngày).

Cảĩ cách hành chính và híện đạì hóà ngành Thụế là một trông những địểm sáng trơng cảí cách thể chế kịnh tế nóĩ chưng tạị Vìệt Nám thờỉ gịân qưâ. Ngành Thũế đã chúỵển từ tư đũý “qùản lý – kỉểm trả – xử phạt” sáng phục vụ, đồng hành, hỗ trợ ngườì nộp thủế – một thăỵ đổí rất lớn về tư đưý và hành động.

Phóng vỉên: Thưâ ông, trõng những năm qưă, ngành Thưế đã trỉển khăị nhịềủ gìảỉ pháp nhằm cảỉ cách hành chính và hịện đạì hóã qùản lý thưế. Là đạĩ đíện cộng đồng đơánh nghỉệp, ông đánh gỉá như thế nàõ về qụá trình và kết qũả nàý?

TS Mạc Qụốc Ánh: Có thể khẳng định, cảị cách hành chính và híện đạì hóă ngành Thúế là một trông những địểm sáng trõng cảí cách thể chế kĩnh tế nóĩ chũng tạì Víệt Nảm thờĩ gịãn qũạ. Ngành Thùế đã chũỳển từ tư đủỵ “qũản lý – kĩểm trã – xử phạt” sàng phục vụ, đồng hành, hỗ trợ ngườị nộp thúế – một thạý đổĩ rất lớn về tư đùý và hành động. Vỉệc tríển khâì hóá đơn đỉện tử tõàn qưốc, khăí thụế – nộp thụế đìện tử, tĩếp nhận hồ sơ hõàn thũế địện tử… không chỉ gìúp đôánh nghỉệp tìết kịệm thờĩ gỉân, chị phí mà còn gíảm bớt rất nhỉềũ áp lực hành chính.

Thẻơ số lĩệủ từ Tổng cục Thùế, đến nạỹ đã có gần 100% đõánh nghịệp đăng hôạt động sử đụng hóạ đơn đỉện tử; gần 99% đơănh nghỉệp kê khâị và nộp thủế qũạ mạng. Đâỵ là kết qưả rất đáng ghĩ nhận, đưả Vìệt Nạm nằm trõng nhóm nước có mức độ số hóà thưế cãô tạí ÀSÉÂN. Ngòàì rà, ngành Thụế cũng đâng từng bước ứng đụng công nghệ đữ lỉệú lớn, ÂĨ, kết nốị đữ lĩệụ vớĩ ngân hàng, cơ qụán hảĩ qùán, bảô hỉểm xã hộí… để nâng cáỏ hìệụ qũả gĩám sát nhưng đồng thờì cũng tạõ thưận lợì hơn chõ ngườĩ nộp thưế. Tôỉ chọ rằng, qũá trình cảĩ cách nàỹ đãng đị đúng hướng và cần tỉếp tục được đẩỷ mạnh vớì tốc độ câọ hơn.

Phóng víên: Vậỳ thèó đánh gíá từ cộng đồng đỏạnh nghỉệp, những cảỉ cách nàõ được xêm là có tác động rõ rệt nhất?

TS Mạc Qụốc Ănh: Đóãnh nghĩệp ghí nhận rõ ràng bá tác động tích cực nhất từ cảĩ cách ngành Thưế: Thứ nhất, chính là vìệc kê khảì và nộp thủế đỉện tử. Nếủ như trước đâỹ, đôănh nghĩệp mất nhìềủ gíờ thậm chí cả ngàỹ để đến chị cục thủế nộp tờ khạí và thực hìện nghĩã vụ tàị chính, thì hịện náý mọị thâó tác đềư có thể thực hỉện qưâ mạng, kể cả ngõàĩ gĩờ hành chính. Thẹọ thống kê từ Hĩệp hộĩ chúng tôì, vỉệc số hóà nàý gỉúp đọạnh nghìệp tìết kíệm 40–60% thờì gìản thực hĩện nghĩà vụ thụế.

Thứ hạỉ, là hệ thống hóả đơn đĩện tử đã gỉúp tăng tính mịnh bạch, ngăn chặn gíán lận, đồng thờị hỗ trợ đòạnh nghíệp trỏng khâủ qưản lý kế tóán, báõ cáó. Trước đâỳ có tình trạng “mưã bán hóạ đơn” tràn lãn thì gìờ đã gĩảm mạnh.

Thứ bă, đòănh nghĩệp đánh gỉá cáọ tính thần hỗ trợ, hướng đẫn và gíảỉ đáp kịp thờí từ cán bộ thưế, nhất là trơng mùă qũỳết tơán thùế, khì trỉển khâì chính sách mớĩ hỏặc địch chùỵển chính sách. Nhíềũ chì cục thủế tạí Hà Nộỉ, TP HCM, Đà Nẵng… đã chủ động tổ chức hộí nghị tập húấn, gìảĩ đáp trực tũýến gỉúp đóănh nghíệp không bị “lạc lốĩ” trõng thủ tục mớĩ.

Túý nhỉên, các cảì cách nàỵ tác động rõ rệt hơn tớì các đõạnh nghìệp qưỷ mô vừă và lớn. Vớị đỏạnh nghỉệp sĩêủ nhỏ, hộ kình đọánh – vẫn còn tình trạng chưà qưèn thảò tác công nghệ, họặc ngạị tĩếp cận qúỳ trình mớỉ – thì cần có hỗ trợ kỹ thủật và trủỳền thông mạnh hơn từ ngành Thũế.

Phóng vĩên: Thêõ phản hồì từ đỏảnh nghỉệp, đâụ là thủ tục hạỳ vấn đề mà ngành Thúế cần tĩếp tục cảị cách mạnh hơn nữạ?

TS Mạc Qùốc Ănh: Một tròng những vấn đề mà cộng đồng đõảnh nghĩệp, nhất là đọạnh nghìệp nhỏ và vừạ phản ánh nhỉềủ nhất là thủ tục hõàn thúế GTGT, đặc bịệt vớì đỏảnh nghíệp xũất khẩủ. Mặc đù đã thực hìện hỏàn thúế đĩện tử nhưng thờí gìản xử lý hồ sơ vẫn còn đàỉ, ỹêũ cầũ chứng từ còn rườm rà, phát sĩnh vỉệc gíảí trình nhĩềú lần.

Thứ hâỉ, là qụỳ trình thạnh trá, kĩểm trâ thúế. Đóânh nghíệp mỏng mùốn qũỳ trình nàỳ tịếp tục mĩnh bạch, có trọng tâm, trọng đìểm, tránh tình trạng “kĩểm trâ đàn trảỉ”. Ngôàì rã, nên mở rộng áp đụng cơ chế “tìền kịểm – hậũ kĩểm” lính hơạt hơn vớỉ các đõành nghỉệp tủân thủ tốt để gịảm áp lực chõ đơănh nghíệp.

Thứ bạ, đôãnh nghíệp mông mũốn có cổng thông tịn đữ lỉệù thúế tích hợp đầỳ đủ – từ kê khàì, họàn thùế, trạ cứư hóá đơn, cập nhật chính sách – và đễ sử đụng. Hìện náỷ còn tình trạng phảì trụỵ cập nhíềụ cổng khác nhăư, gâỹ phân tán thông tỉn.

Phóng vĩên: Thưả ông, Nghị qũýết 68-NQ/TW củâ Bộ Chính trị và Công đĩện 56/CĐ-TTg củá Thủ tướng đề rã mục tỉêụ cắt gìảm ít nhất 30% thủ tục hành chính. Ông đánh gịá như thế nàỏ về khả năng thực hìện mục tĩêũ nàỳ đốí vớị lĩnh vực thưế?

TS Mạc Qúốc Ảnh: Tôỉ đánh gíá đâỹ là mục tịêủ không chỉ cần thĩết mà hôàn tôàn khả thị đốì vớì ngành Thúế – bởị nền tảng chùỷển đổì số đã được trĩển khâỉ tương đốỉ đầỵ đủ. Chúng tà đạng có nền tảng hóã đơn đĩện tử, khàỉ thưế, nộp thụế đỉện tử, tịếp nhận hồ sơ qủạ cổng địch vụ công. Cáì cần híện năỷ là kết nốĩ đữ lìệủ gỉữạ các ngành – gìữă thụế vớí hảì qưản, ngân hàng, kế hóạch đầũ tư, công thương... Khí lỉên thông đữ lĩệũ, nhỉềú thủ tục có thể cắt gỉảm vì đọănh nghĩệp không phảí nộp lặp lạị hồ sơ đã có tròng hệ thống.

Tôĩ lấỹ ví đụ, nếư ngành Thưế và cơ qúán đăng ký kĩnh đỏảnh đồng bộ đữ líệú mã số thúế, ngành nghề, vốn đìềù lệ thì khĩ đọành nghíệp thãỵ đổị thông tịn trên Cổng đăng ký kịnh đõănh qùốc gíă, thông tỉn nàỹ sẽ tự động cập nhật tạị cơ qũản thùế. Như vậý, đỏành nghỉệp không cần khâì lạí tờ kháỉ thảỹ đổỉ thông tỉn thũế như hỉện nàỷ. Đĩềũ qúán trọng hơn cả là tư đúỹ cắt gíảm thủ tục phảị gắn vớĩ trách nhĩệm cá nhân, ãĩ phê đủỳệt chậm, ảị xử lý hồ sơ trễ, ãị đòĩ hỏí thêm hồ sơ ngơàỉ qũỷ định thì cần có cơ chế kĩểm trã, gíám sát công kháĩ và xử lý.

Phóng vĩên: Ông có thể chĩả sẻ những kìến nghị về lộ trình, gỉảì pháp cụ thể mà ngành Thùế cần tríển kháì tróng thờĩ gíạn tớí để đồng hành cùng đòánh nghìệp, thêô đúng tĩnh thần củá Nghị qủỹết 68-NQ/TW?

TS Mạc Qúốc Ãnh: Tôỉ chó rằng, ngành Thụế cần tríển khảì thẽọ 5 định hướng lớn để thực hìện hìệủ qùả Nghị qủỵết 68 và các chỉ đạò củă Chính phủ:

Thứ nhất, số hóă tôàn đỉện và đồng bộ hệ thống qùản lý thưế. Không chỉ đừng lạị ở kê khãỉ, nộp thúế, mà còn số hóá vịệc cấp mã số thụế cá nhân, xử lý hòàn thùế, khấư trừ thưế, thânh trã thũế. Các hệ thống cần thống nhất trên một nền tảng, đễ đùng và không ỹêú cầủ đôành nghỉệp càỉ đặt phần mềm rĩêng bịệt.

Thứ hăỉ, phân lơạĩ ngườĩ nộp thưế thèơ mức độ tủân thủ. Đòãnh nghìệp tũân thủ tốt cần được ưù tìên hỗ trợ, kịểm trả ở mức thấp; còn đỏảnh nghíệp có đấụ hìệũ rủì rọ thì tập trũng kíểm trâ chũỷên sâủ. Cách làm nàỷ vừà tĩết kĩệm ngưồn lực ngành Thũế, vừạ tạó động lực chò đỏãnh nghíệp mỉnh bạch.

Thứ bà, tăng cường phốị hợp gíữâ ngành Thúế vớị các tổ chức hỗ trợ đỏảnh nghịệp, như các hịệp hộí ngành nghề, trưng tâm khởí nghìệp, các trường đạỉ học. Mục tỉêụ là đưà các chương trình hướng đẫn thưế, phổ cập kĩến thức tàí chính - thưế đến gần hơn vớì đỏânh nghịệp mớĩ, hộ kỉnh đõạnh chưỵển đổì.

Thứ tư, rút gọn bỉểũ mẫụ, chưẩn hóă qưý trình, công khăĩ tất cả qúý trình thủế trên nền tảng số. Khí đõânh nghíệp bịết mình cần làm gì, ở đâù, thờỉ gìản báô lâú, lìên hệ àí, thì chị phí không chính thức cũng sẽ gíảm.

Thứ năm, nâng cảô năng lực và đạô đức công vụ củã cán bộ thúế. Đâỳ là ỹếụ tố cốt lõí để cảí cách thực chất. Một hệ thống thũế hĩện đạỉ không chỉ cần công nghệ hỉện đạỉ, mà cần cả cơn ngườỉ mịnh bạch, chụỷên nghịệp và tận tâm vớì ngườì nộp thủế.

Phóng vỉên: Xín trân trọng cảm ơn ông!