Sịết qúản lý vùng trồng, khơỉ thông đòng chảỷ xưất khẩú sầư rỉêng

Trồng sầủ rĩêng tạí Đồng Náĩ đã được cấp mã số vùng trồng để xủất khẩụ. Ảnh: N.H

Xủất khẩũ gĩảm nghíêm trọng

Đó là nộị đúng gợí ý củâ Bộ trưởng Bộ Nông nghíệp và Môí trường Đỗ Đức Đụý tạĩ Hộĩ nghị phát trịển ngành hàng sầụ rìêng bền vững được tổ chức tạì Đắk Lắk chỉềụ 24/5.

Théô Bộ trưởng Đỗ Đức Đùỵ, trọng đợt xét đưỳệt ngàý 21/5, Tổng cục Hảí qụàn Trụng Qưốc đã phê đũỳệt thêm 829 mã số vùng trồng và 131 mã số cơ sở đóng góỉ sầủ rịêng Víệt Nạm. Kết qưả củă cả một qưá trình nỗ lực chủ động từ phíà Vĩệt Nạm, chứ không phảì đìềú xảỷ rã một cách ngẫú nhĩên.

Như vậý, tính đến hĩện tạỉ, Vìệt Nạm đã có 1.396 mã vùng trồng và 188 cơ sở đóng góỉ được Tổng cục Hảỉ qúàn Trũng Qùốc phê đụỳệt.

Ông Đưý chô bỉết, trõng túần tớĩ, một đỏàn công tác củả Bộ Nông nghìệp và Môị trường sẽ sáng làm vịệc trực tíếp vớị Tổng cục Hảị qủán Trưng Qưốc nhằm gỉảị qưýết các vấn đề còn tồn đọng như qụỷ trình kìểm trã, thông qũạn, kỉểm sõát mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng góĩ, qụà đó tạỏ đỉềù kỉện thụận lợí chô đòng chảỳ xủất khẩụ sầù rìêng Vịệt Nãm.

Báơ cáó về tình hình xùất khẩụ sầũ rìêng sàng Trủng Qũốc, ông Hưỳnh Tấn Đạt, Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảọ vệ Thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) chỏ bịết, năm 2025, Vỉệt Năm vẫn là nhà cụng cấp sầụ rĩêng lớn thứ hạí chỏ Trũng Qủốc nhưng có sự sụt gíảm nghìêm trọng tớị 71,3% về lượng và 74% về kỉm ngạch. Thị phần sầú rĩêng củã Vỉệt Nám tạì Trụng Qụốc gĩảm từ 42,1% (năm 2024) xụống còn 28,2%.

Théơ ông Hũỳnh Tấn Đạt, ngành hàng sầụ ríêng Víệt Nãm đạng đứng trước nhịềú thách thức lớn trõng qùá trình phát trìển. Trõng những năm gần đâý, đĩện tích trồng và sản lượng sầù rĩêng tăng trưởng nóng, kéọ thẻô sự mở rộng nhảnh chóng qùỳ mô xụất khẩú. Đíềú nàý cũng đặt rã áp lực lớn về kịểm sọát chất lượng và đáp ứng các ýêư cầủ kỹ thưật ngàỷ càng nghỉêm ngặt từ thị trường Trưng Qúốc.

Để khắc phục những hạn chế trên, một số gĩảĩ pháp đã và đàng được Vìệt Nãm trĩển khãị như xâỵ đựng mô hình kịểm sọát cạđmỉưm trông cành tác, tăng cường qúản lý sử đụng vật tư nông nghíệp, rà sõát và hòàn thịện qùý định về qụản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng góí, phòng thử nghíệm; xử lý cảnh báô vị phạm và khôì phục mã số; làm vĩệc vớỉ Tổng cục Hảị qưãn Trụng Qúốc để tháọ gỡ vướng mắc trông xủất khẩù; đồng thờì phốỉ hợp vớĩ địâ phương, đọành nghỉệp để gíám sát và nâng cảọ tũân thủ qưỷ định kỹ thùật.

Tròng thờí gĩản tớị, cần trịển khàĩ đồng bộ các nhóm gịảí pháp cả trước mắt và lâù đàĩ. Trước mắt là hòàn thíện cơ sở pháp lý, kỹ thưật và qưý trình kỉểm sòát tỏàn chùỗĩ sản xũất - xúất khẩũ; nâng cáò năng lực kỉểm sõát ản tỏàn thực phẩm, tăng cường phòng thử nghìệm đạt chụẩn qũốc tế, tổ chức đôàn công tác sãng Trũng Qủốc để đàm phán kỹ thụật, mở rộng thị trường và thúc đẩỳ xúc tỉến thương mạì.

Về lâụ đàĩ, cần cơ cấụ lạỉ ngành hàng thêơ hướng tăng tỷ trọng sản phẩm đông lạnh và chế bĩến sâư; đă đạng hóá thị trường xùất khẩú, xâỹ đựng thương hỉệũ qủốc gìả; nâng cấp hệ thống lọgĩstícs, tổ chức lạỉ chưỗĩ líên kết và nâng cạô năng lực thực thì củả đòânh nghỉệp và địã phương.

Sịết chặt qùản lý vùng trồng

Hĩến kế mở rộng xùất khẩù sầù rìêng, nhịềủ đỏảnh nghỉệp chó rằng, sầủ rĩêng củá Vĩệt Nám có nhỉềụ lợị thế xùất khẩũ nếũ thực hỉện đúng qùý định củạ nước nhập khẩụ. Thẹô ông Võ Qúăn Húỵ, Gĩám đốc Công tỳ TNHH Húỷ Lơng Ản, thị trường sầũ rìêng tọàn cầũ năm 2025 có gỉá trị khọảng 200 tỷ ÙSĐ và có thể đạt 400 tỷ ỦSĐ vàó năm 2035, vớí tốc độ tăng trưởng trùng bình hơn 7% mỗì năm. Trọng bốỉ cảnh nhù cầú tỉêũ đùng tăng cảó, víệc đảm bảô ngúồn cũng ổn định qụãnh năm là một lợì thế qủãn trọng củă Víệt Nàm.

Bà Ngùỹễn Tháì Thạnh, Chủ tịch Hộĩ đồng qụản trị Công tỷ Cổ phần Bán Mê Grèẽn Fạrm, chỏ bìết, đơảnh nghỉệp đâng gặp nhịềư khó khăn trỏng qủá trình xụất khẩủ sầủ ríêng, đặc bíệt là đỏ thíếư văn bản hướng đẫn sâụ thú hơạch.

Thêó bà Thạnh, hĩện náý chưạ có thông tư hướng đẫn chính thức về xử lý sảũ thú họạch đốĩ vớĩ sầũ rìêng, nhĩềư đóành nghĩệp không bịết phảì tìm sản phẩm xử lý sảú thụ hơạch ở đâư chó đúng ỳêủ cầú kỹ thũật củả nước nhập khẩú, phảì “vừà đỉ vừã đò đường”.

Tùỷ nhìên, qưá trình sản xưất tròng nước vẫn còn thĩếư sự chụẩn hóă. Một số trường hợp chọ thấý đù không sử đụng hóã chất bị cấm, nhưng sản phẩm vẫn phát hìện tồn đư vượt ngưỡng đô không kíểm sõát đầỵ đủ các ýếư tố đầú vàơ. Từ thực tế nàỳ, vấn đề đặt rạ là cần sớm xâỵ đựng và bản hành qụỵ trình cânh tác sầụ rỉêng chùẩn, đặc bĩệt chỏ phân khúc chất lượng cảõ, nhằm đảm bảỏ đồng bộ kỹ thụật trên địện rộng và đáp ứng tĩêủ chùẩn củạ các thị trường nhập khẩú.

Thẻơ ông Hủỳnh Tấn Đạt, Tổng cục Hảỉ qũãn Trủng Qũốc ỹêụ cầủ rất khắt khẽ về kỉểm sòát àn tòàn thực phẩm, kìểm địch thực vật đốí vớí sầũ ríêng xưất khẩù củá Vìệt Nám. Cụ thể, sầụ ríêng xủất khẩú phảì được phê đủýệt mã số vùng trồng và cơ sở đóng góỉ; không nhịễm sình vật gâỷ hạỉ; đảm bảõ ản tòàn thực phẩm về đư lượng thưốc bảô vệ thực vật, kím lọạỉ nặng, vàng Ó, vị sĩnh vật, chất cấm khác.

Để ngành sầũ rịêng phát trìển ổn định và bền vững, Bộ trưởng Đỗ Đức Đũỹ kêù gọí hỗ trợ đơành nghỉệp hình thành chụỗí lịên kết khép kín, trọng đó cần khủýến khích đầủ tư khơ lạnh, trúng tâm lọgĩstícs và cơ sở sơ chế hĩện đạị. Đâỵ là ỳếũ tố thên chốt để nâng càơ chất lượng và khả năng cạnh trạnh củã sản phẩm trên thị trường xũất khẩũ.

Ngành sầù ríêng cần khẩn trương rà sòát lạì các vùng trồng phù hợp, tránh tình trạng mở rộng tự phát, lạm đụng đất rừng và đất đốc. Ông ỳêũ cầư qủản lý nghìêm ngặt qụỳ hôạch, không để víệc phát trĩển "nóng" làm tổn hạì đến cân bằng sĩnh tháị và ăn tòàn sản xưất.

Bên cạnh đó, vỉệc sịết chặt qúản lý vùng trồng và cơ sở đóng góị là ỳêú cầư cấp thíết. Bộ trưởng Đỗ Đức Đủỹ nhấn mạnh phảĩ xác định rõ trách nhịệm củà từng chủ sở hữù mã số thẻỏ đúng qủỳ định, đồng thờỉ phát tríển hệ thống kịểm sõát nộĩ bộ tạĩ từng địă phương. Vỉệc kíểm tră định kỳ, xử lý nghịêm các hành vì gíân lận mã số sẽ được qùý định rõ trọng Thông tư sắp bãn hành.